شصت‌وچهارمین نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان کردستان روز چهارشنبه به ریاست معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار برگزار شد و به صحنه‌ای برای اعتراض گسترده مرغداران به استفاده اجباری از سویه آرین تبدیل شد. فعالان صنعت طیور در این نشست با ارائه آمار و مستندات، این نژاد را کم‌بازده و پرهزینه دانستند و تأکید کردند که ادامه سیاست تحمیل آن، زیان‌های سنگینی برای واحدهای مرغداری و کل صنعت مرغداری کشور به همراه دارد.
علی‌اکبر عبدالملکی؛ رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج در ابتدای سخنان خود با اشاره به جایگاه گوشت مرغ در سبد غذایی مردم گفت که این محصول یکی از اصلی‌ترین منابع پروتئینی خانوارهای ایرانی است و هرگونه اختلال در تولید آن می‌تواند پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای داشته باشد.
عبدالملکی تأکید کرد: مرغداران کردستانی در شرایطی مجبور به استفاده از سویه آرین شده‌اند که این نژاد از نظر بهره‌وری و کیفیت لاشه در سطحی پایین‌تر از استانداردهای جهانی قرار دارد.
وی افزود در استان کردستان ۷۷۴ واحد مرغداری فعال هستند و بررسی‌های اتاق بازرگانی نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد این واحدها تمایلی به استفاده از سویه آرین ندارند. به گفته او، این آمار نشان‌دهنده نارضایتی گسترده و اجماعی میان تولیدکنندگان است که باید جدی گرفته شود.
عبدالملکی با اشاره به سفر اخیر رئیس‌جمهور به کردستان گفت: این سفر حامل پیام روشن دولت در توجه به ظرفیت‌های توسعه‌ای استان بود و تصمیمات اتخاذ شده در حوزه‌های مرزی، گمرکی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل، حمایت از تولید و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام فرصت کم‌نظیری برای استان ایجاد خواهد کرد. او تأکید کرد که اگر سیاست‌های تحمیلی در بخش کشاورزی اصلاح نشود، این فرصت‌ها نیز به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
او همچنین به موضوع هزینه‌های تحمیل‌شده بر مرغداران پرداخت و گفت: در شرایطی که واردات جوجه اجداد مرغ گوشتی با هزینه‌ای حدود ۲۱ تا ۲۵ میلیون یورو قابل تأمین است، اجبار به استفاده از سویه آرین که سالانه بین یک تا ۱.۲ میلیارد دلار خسارت ایجاد می‌کند، هیچ توجیه اقتصادی ندارد.
عبدالملکی خاطرنشان کرد که اتاق بازرگانی سنندج آماده است تا با همکاری دولت و بخش خصوصی راهکارهای جایگزین برای تأمین نیازهای صنعت طیور ارائه دهد. او گفت: ما باید به سمت سیاست‌هایی برویم که هم بهره‌وری را افزایش دهد و هم هزینه‌ها را کاهش دهد، نه اینکه مرغداران را در چرخه‌ای از زیان‌های مداوم گرفتار کنیم.
وی در ادامه سخنان خود به اهمیت اعتمادسازی میان دولت و بخش خصوصی اشاره کرد و گفت: اگر مرغداران احساس کنند که سیاست‌های دولت به زیان آنان است، اعتماد از بین خواهد رفت و این موضوع می‌تواند به کاهش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی منجر شود.
عبدالملکی در پایان سخنان خود تأکید کرد که اتاق بازرگانی کردستان صدای واحدهای تولیدی استان است و وظیفه دارد مشکلات آنان را به گوش مسئولان برساند. او گفت: ما امیدواریم که شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی بتواند بستری برای اصلاح سیاست‌های نادرست و حمایت واقعی از تولیدکنندگان باشد.
محمدسعید احمدپناه؛ رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی سنندج در ادامه با انتقاد از سیاست‌های تحمیلی در بخش کشاورزی گفت: یکی از آفت‌های اقتصاد کشور، تفسیر به رأی سخنان بزرگان و برنامه‌ریزی‌هایی است که موجب رانت شده و پیامدهای آن دامنگیر بخش‌هایی مانند صنعت مرغداری شده است. او تأکید کرد که این نوع سیاست‌گذاری‌ها نه تنها به توسعه کمک نمی‌کند بلکه موجب عقب‌ماندگی و زیان‌های گسترده می‌شود.
وی افزود که سویه آرین سال‌هاست مشکلات جدی برای کشور و به‌ویژه استان‌هایی مانند کردستان ایجاد کرده است. به گفته او، این سویه هنوز بخش تحقیقاتی‌اش کامل نشده اما واحدهای مرغداری مجبور به استفاده از آن شده‌اند. احمدپناه گفت: این اجبار در شرایطی اعمال می‌شود که مرغداران با مشکلات اقتصادی فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و ادامه آن می‌تواند بسیاری از واحدها را به ورشکستگی بکشاند.
احمدپناه با اشاره به ارزبری بالای سویه آرین گفت: در شرایطی که کشور با محدودیت‌های ارزی مواجه است، ادامه استفاده از این نژاد هیچ توجیهی ندارد. او افزود: ما باید به سمت استفاده از سویه‌هایی برویم که بهره‌وری بالاتر و هزینه‌های کمتر دارند تا بتوانیم صنعت مرغداری را رقابتی کنیم.
وی همچنین به موضوع رانت در سیاست‌گذاری‌های کشاورزی اشاره کرد و گفت: وقتی تصمیمات بدون پشتوانه علمی و اقتصادی اتخاذ می‌شود، زمینه برای سوءاستفاده و رانت فراهم می‌شود. او تأکید کرد که این موضوع یکی از دلایل اصلی مشکلات صنعت مرغداری در کشور است.
احمدپناه خاطرنشان کرد که کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی سنندج آماده است تا با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی راهکارهای علمی برای توسعه صنعت مرغداری ارائه دهد. او گفت: ما باید به سمت سیاست‌هایی برویم که بر پایه علم و تجربه جهانی باشد، نه اینکه تصمیمات غیرکارشناسی را به تولیدکنندگان تحمیل کنیم.
وی در ادامه سخنان خود به اهمیت حمایت از تولیدکنندگان اشاره کرد و گفت: اگر دولت واقعاً به دنبال حمایت از بخش کشاورزی است، باید سیاست‌های خود را اصلاح کند و به جای تحمیل هزینه‌های اضافی، شرایطی فراهم کند که تولیدکنندگان بتوانند با بهره‌وری بالا و هزینه‌های کمتر فعالیت کنند.
احمدپناه در پایان سخنان خود تأکید کرد که حذف سویه آرین یکی از ضروری‌ترین اقدامات برای نجات صنعت مرغداری کشور است. او گفت: اگر این اقدام به‌سرعت انجام نشود، خسارت‌های بیشتری به واحدهای تولیدی وارد خواهد شد و این موضوع می‌تواند امنیت غذایی کشور را نیز تهدید کند.
اردشیر عظیمی‌نیا؛ رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان اتاق بازرگانی سنندج نیز گفت: در حالی که کشورهایی مانند ترکیه بدون پرداخت یارانه به واحدهای طیور، صنعتی پیشرفته‌تر دارند، ما همچنان با چالش بهره‌وری مواجهیم.
وی افزود: این موضوع نشان‌دهنده ضعف سیاست‌گذاری در کشور است و باید به‌سرعت اصلاح شود.
وی تأکید کرد که در استان‌هایی مانند کردستان که اقتصاد ضعیف‌تر است، سیاست‌ها باید بومی و متناسب با شرایط هر استان تدوین شود. او گفت: نمی‌توان یک سیاست واحد را برای همه استان‌ها اعمال کرد، زیرا شرایط اقتصادی و اجتماعی هر استان متفاوت است.
عظیمی‌نیا خاطرنشان کرد که کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان آماده است تا با استفاده از ظرفیت‌های علمی و فناوری راهکارهای نوین برای توسعه صنعت مرغداری ارائه دهد. او گفت: ما باید از دانش و فناوری برای افزایش بهره‌وری استفاده کنیم، نه اینکه به سیاست‌های قدیمی و ناکارآمد تکیه کنیم.
وی افزود که اگر سیاست‌های فعلی ادامه یابد، صنعت مرغداری کشور نمی‌تواند با رقبای منطقه‌ای و جهانی رقابت کند و این موضوع می‌تواند امنیت غذایی کشور را تهدید کند.
عظیمی‌نیا در پایان سخنان خود تأکید کرد که اصلاح سیاست‌های کشاورزی و استفاده از ظرفیت‌های علمی و فناوری تنها راه نجات صنعت مرغداری کشور است.
ارسلان جمشیدی، مشاور مزارع مرغ مادر، در سخنان خود یکی از اصلی‌ترین مشکلات مرغداران را میزان پرت دان در سویه آرین دانست. او توضیح داد که در سال گذشته سه میلیون تن گوشت مرغ در کشور تولید شد که معادل چهار میلیون تن مرغ زنده است، اما بخش قابل توجهی از نهاده‌های مصرفی در این فرآیند به هدر رفته و بازدهی مطلوبی نداشته است. به گفته او، این اتلاف خوراک در شرایطی رخ می‌دهد که مرغداران با هزینه‌های سنگین نهاده‌های دامی مواجه هستند و هر کیلوگرم پرت دان، فشار اقتصادی مضاعفی بر آنان وارد می‌کند.
جمشیدی با اشاره به تجربه کشورهای پیشرفته گفت: فناوری تولید لاین در کشورهایی مانند آمریکا، هلند، انگلیس، آلمان و فرانسه بیش از ۱۳۵ سال سابقه تحقیق و توسعه دارد و همین پشتوانه علمی موجب شده است که بهره‌وری در صنعت مرغداری آنان به سطحی بسیار بالا برسد. او افزود: در مقابل، لاین آرین که در سال ۱۳۷۲ در ایران معرفی شد، بدون تکمیل تحقیقات علمی و بدون پشتوانه کافی به مرغداران تحمیل شد و همین موضوع باعث شد از دهه ۹۰ به بعد استقبال از آن به شدت کاهش یابد.
وی در ادامه به ضریب تبدیل دان اشاره کرد و گفت: در سویه‌های جدید جهانی، ضریب تبدیل دان بین ۱.۶ تا ۱.۷ است، اما در آرین برای تولید هر کیلوگرم گوشت زنده ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم پرت دان وجود دارد. این اختلاف به ظاهر کوچک، در مقیاس ملی به ضرری حدود ۷۰۰ میلیون دلار در سال تبدیل می‌شود و عملاً توان رقابتی مرغداران ایرانی را در برابر رقبای منطقه‌ای و جهانی کاهش می‌دهد.
جمشیدی تأکید کرد که اجبار مرغداران به استفاده از سویه آرین در یکی از چهار دوره جوجه‌ریزی، در شرایطی اعمال می‌شود که بسیاری از واحدها با مشکلات اقتصادی جدی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. او گفت: این سیاست نه تنها به زیان تولیدکنندگان است بلکه موجب کاهش کیفیت محصول و افزایش هزینه‌های مصرف‌کنندگان نیز می‌شود. به باور او، ادامه این روند می‌تواند بسیاری از واحدهای مرغداری را به تعطیلی بکشاند و امنیت غذایی کشور را با تهدید جدی مواجه کند.
او در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد که اگر دولت واقعاً به دنبال حمایت از بخش کشاورزی و صنعت مرغداری است، باید سیاست‌های خود را اصلاح کند و به جای تحمیل هزینه‌های اضافی، شرایطی فراهم کند که تولیدکنندگان بتوانند با بهره‌وری بالا و هزینه‌های کمتر فعالیت کنند.
در ادامه نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان کردستان، موضوع استفاده از سویه آرین با حضور مسئولان دولتی و نمایندگان صنفی مورد بررسی قرار گرفت و سخنان چند مقام و فعال صنفی بازتاب گسترده‌ای یافت.
سعدی نقشبندی رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان در ابتدای سخنان خود گزارشی علمی از روند ورود و استفاده از لاین آرین ارائه کرد و یادآور شد که این نژاد در سال ۱۳۷۱ توسط یک شرکت هلندی وارد کشور شد و تا سال ۱۳۸۴ تولید آن ادامه داشت. قرار بود لاین دوم نیز وارد شود اما این مسیر نیمه‌کاره رها شد.
وی افزود: براساس راهبردهای کلان، مقرر شده است سهم سویه آرین تا پایان برنامه هفتم توسعه به ۲۵ درصد برسد و هر سال پنج درصد افزایش یابد.
نقشبندی تأکید کرد: آمارهای رسمی از میزان استفاده از آرین با واقعیت موجود در واحدهای مرغداری تفاوت دارد و این اختلاف باید مورد توجه قرار گیرد.
نقشبندی گفت: ما نمی‌توانیم سیاست‌های ابلاغی را نادیده بگیریم، اما اگر اعتراضی وجود دارد باید پیشنهاد اصلاح آن از طریق شورا به وزارتخانه‌های مرتبط منتقل شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان همچنین به وضعیت تولید در استان اشاره کرد و گفت: میزان جوجه‌ریزی در واحدهای مرغداری کردستان در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل افزایش یافته و در نیمه نخست سال جاری نیز رشد داشته است. این موضوع نشان‌دهنده آن است که صنعت طیور استان همچنان ظرفیت اقتصادی دارد، هرچند مشکلاتی مانند سویه آرین باید حل شود.
سامان تن‌آرا سخنگوی اتحادیه مرغداران کردستان؛ در ادامه جلسه به مشکلات صنفی مرغداران پرداخت و گفت: در نشست مشترکی که با معاون امور دام وزیر جهاد کشاورزی داشتیم مقرر شد همسان‌سازی قیمت مرغ اجرا شود، اما تاکنون در استان تحقق پیدا نکرده است.
وی افزود: این عدم تحقق باعث شده مرغداران همچنان با مشکلات جدی در بازار فروش مواجه باشند و نتوانند هزینه‌های بالای تولید را جبران کنند.
وی ادامه داد: در حال حاضر استفاده از لاین آرین بیشتر روی کاغذ است و در این میان مبالغی جابه‌جا می‌شود، اما اگر زیرساخت‌های لازم در زمینه کشتار و صادرات مرغ فراهم شود، مرغداران حاضر به استفاده از این سویه خواهند بود.
وی تأکید کرد که نبود امکانات صادراتی و کشتارگاه‌های مجهز، انگیزه مرغداران برای پذیرش این نژاد را کاهش داده است.
تن‌آرا در بخش دیگری از سخنان خود مشکل اصلی مرغداران کردستان را نبود
زیرساخت‌های حمایتی و صادراتی دانست.
او گفت: اگر دولت شرایط لازم برای صادرات مرغ را فراهم کند، تولیدکنندگان می‌توانند با بهره‌وری بالاتر و سودآوری بیشتر فعالیت کنند. در غیر این صورت، اجبار به استفاده از سویه آرین تنها به زیان مرغداران و مصرف‌کنندگان خواهد بود.
ارسلان ازهاری معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کردستان در بخش پایانی نشست به‌عنوان نماینده دولت در استان سخن گفت و تأکید کرد که حمایت از واحدهای تولیدی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی در صنعت طیور باید در اولویت قرار گیرد.
معاون اقتصادی استاندار کردستان ادامه داد: تأمین نیاز داخلی استان مهم‌ترین وظیفه است و پس از آن مازاد تولید باید به دیگر استان‌ها منتقل شود تا هم بازار داخلی مدیریت شود و هم فرصت‌های اقتصادی جدید برای مرغداران ایجاد گردد.
او با اشاره به جایگاه مهم صنعت طیور در اقتصاد کردستان گفت: این حوزه افزون بر بعد اقتصادی، در ایجاد اشتغال و امنیت غذایی نیز نقش‌آفرین است و حدود ۲۰ هزار نفر در استان درگیر این صنعت هستند.
ازهاری افزود: با وجود فشارهای خارجی و تحریم‌ها، تأکید رهبری بر خودباوری و استفاده از ظرفیت‌های داخلی است و کشور توانمندی لازم برای اتکا به تولید داخل را دارد.
وی در ادامه به اهمیت بازنگری در برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: اگر سهم سویه آرین در این برنامه نیازمند تغییر باشد، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان باید نقش فعال‌تری در اصلاح و ارتقای این سویه ایفا کنند.
وی تأکید کرد: تصمیم‌گیری در این زمینه نباید صرفاً بر اساس دستورالعمل‌های کلی باشد، بلکه باید شرایط اقلیمی و اقتصادی استان کردستان نیز در نظر گرفته شود.
ازهاری همچنین به ضرورت توجه به صادرات و صنایع تبدیلی پرداخت و گفت: در گذشته مردم به مصرف مرغ زنده تمایل داشتند، اما با فرهنگ‌سازی صورت‌گرفته این روند تغییر کرده است. اکنون باید بسته‌بندی و قطعه‌بندی در کشتارگاه‌ها شکل گیرد تا ارزش افزوده بیشتری در استان ایجاد شود.
معاون استاندار کردستان افزود: توسعه صنایع تبدیلی می‌تواند علاوه بر افزایش درآمد مرغداران، فرصت‌های شغلی جدیدی نیز برای جوانان استان فراهم کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت مالیاتی واحدهای تولیدی اشاره کرد و گفت: بخش قابل توجهی از واحدهای تولیدی مالیات پرداخت نمی‌کنند و واحدهای خرد نیز سهم محدودی دارند. بنابراین لازم است بخشی از منابع مالیاتی شرکت‌های بزرگ به طرح‌های تحقیق و توسعه اختصاص یابد.
وی همچنین از آمادگی مجموعه‌های گلخانه‌ای و صنایع تبدیلی برای سرمایه‌گذاری جدید در استان خبر داد و تأکید کرد که این فرصت باید به‌درستی مدیریت شود.
